23.11.2020
TUTYA NEDÄ°R ?
Tekne, yat ve gemileri denizlerde oluÅŸan korozyona karşı koruyan ve kurban anot olarak kullanılan çinko alaşımlarından üretilen metal
ürünleridir. Türkiye’de çinko anota özellikle denizcilik sektöründe “ TUTYA “ denilmektedir
Tutya ayatımıza ilk olarak Kimyager Humphrey Davy tarafından bir kraliyet donanmasına ait gemide 1824 yılında kullanılmasıyla girmiştir.
1950'li yıllardan öncesinde karina ve su altı teçhizatlarını korumada kullanılan tutya tiplerinin pek de güvenilir olduÄŸu söylenemez.
A-18001K Askeri standardı bilim adamlarının 50 yılı aÅŸkın süreden beri devam eden çalışma ve deneyleri sonucunda elde edilmiÅŸtir. Bu tür tutyaları
kullanırken su altı kesiminde çok az korozyon problem yaÅŸayan gemilere nazaran aynı özellikteki Çinko tutyayı kullanan benzer baÅŸka geminin ağır
korozyona maruz kalması açıklanamıyordu. Müteakip çalışmalar gösterdi ki, bazı çinko tutyalar, zaman içinde üzerlerinde oluÅŸan ince film tabakası
nedeniyle göreceli olarak pasif duruma geçmekte ve akabinde elektrokimyasal olarak aktif kalamamaktaydı. Bu pasifleÅŸtirici film tabakasının ana
etmenleri demir oksitlerdi ve bu demirin kaynağı ise element olarak imalat aÅŸamasında Çinko'nun içinde bulunan demir idi.
Bu çalışmalar sonucunda Güvenilir bir Çinko Tutya'nın azami müsaade edilebilir demir oranı Yüzde 0.0014 olmalıdır. Bunun sonucu olarak ilk
ABD Askeri Standardı , A-18001A, doÄŸmuÅŸ oldu. Bu standart Bakır ve Silikon gibi bir kaç bozucu element'e de müsaade etti, fakat tutya alaşımındaki
pasifleÅŸmenin ana sebebi demir fazlalığı idi. Tutya Üreticilerinin bu standardı karşılayabilmeleri için dökümhanelerde en saf çinko ile çalışmaları gerekiyor ve
bunu kirletmemeleri gerekiyordu. Bu o zamana ve hala da oldukça zor bir iÅŸlemdir. Uzun yıllar boyunca metalürji uzmanları Süper Yüksek Kalite çinko'dan
daha güvenilir ve iÅŸlemesi kolay bir alaşım arayışı içinde oldular. Çinkonun küçük miktarlarda alüminyum ve kadmiyum elementleri ile alaşım haline getirilmesi,
oluÅŸan alaşımdaki artabilecek demir oranını tolere ettiÄŸi keÅŸfedildi. Böylece, Tutya standardı içindeki demir oranını yüzde 0.005'e kadar artıracak biçimde
deÄŸiÅŸtirildi. .Bu yeni ve takip eden standardı karşılayan Çinko tutyalar esas olarak Çinko Oksit olarak adlandırılan ince ve yapışık bir film oluÅŸturur.
Bu film sürekli olarak tutya yüzeyinde eniz suyuyla temasta olan taze bir çinko alaşımı ortaya çıkaracaktır, böylece tutya sürekli olarak elektrokimyasal olarak
aktif kalacaktır. Bu nedenle Çinko pasifleÅŸmeyecektir. Bir Çinko tutyanın baÄŸlı olduÄŸu metal yapıya korozyon koruması saÄŸlaması için yüzeyinde sürekli
bir elektro kimyasal hareket oluÅŸması gerekir. Halihazırda dünyanın en geçerli standardı olan bu ABD Askeri standardında tasdik edilmeden üretilmiÅŸ
çinko tutyalar yukarıda bahsedildiÄŸi biçimde kirlenme riski taşıyacak ve takıldıkları metalleri korumayacaktır.
Korozyon Nedir?
Korozyon, metal veya metal alaşımlarının oksitlenme veya diÄŸer kimyasal etkilerle aşınma durumudur. Paslanma ve oksitlenme korozyona örnek olarak verilebilir.
Anot katot ve elektrolitik ortamın bir araya gelmesi ile korozyon oluşur.
Galvanik Korozyon Nedir?
Tuzlu su gibi elektrolitik bir sıvının içinde iki farklı metalin (ÅŸafta baÄŸlı pervane) elektriksel olarak baÄŸlantısından ileri gelen elektrokimyasal bir reaksiyon sonucu oluÅŸan
bir korozyon çeÅŸididir. Marin sektöründe, korozyondan korunma yöntemi olarak tutya, katodik koruma yöntemidir.
Galvanik Korozyondan Korunma Yöntemi Olarak Katodik Koruma
Katodik koruma metalleri korozyondan korumak üzere kullanılan en etkili yöntemdir. Katodik korumanın temel ilkeleri elektrokimyasal korozyon teorisine dayanır.
Buna göre bir elektrokimyasal hücreden net bir akım geçtiÄŸinde anotta oksidasyon reaksiyonu, katotta buna eÅŸdeÄŸer olacak ÅŸekilde redüksiyon reaksiyonu yürür.
Böyle bir sistem içinde katot bölgesinde hiç bir ÅŸekilde korozyon olayı meydana gelmez. Bu teoriye dayanarak bir metalin yüzeyindeki anodik bölgeler katot haline
dönüÅŸtürülerek korozyon olayı kesin ÅŸekilde önlenebilir.
Şaft Tutyaları
Motor Tutya ve Tapaları
